برای تمرکز حواس و کیفیت حفظ باید به این نکته توجه داشته باشیم که نباید در حالات نامناسب روحی به حفظ قرآن بپردازیم. حالات نامناسب روحی عبارتند از:زمان خواب آلودگی یا بیماری، زمان گرسنگی و تشنگی، سیری بیش از حد، درحال عصبانیت، اوقاتی که بیش از حد ناراحت یا خوشحال هستیم، زمانی که مسئله ای به طور کامل ذهن ما را به خود مشغول داشته است، وقتی که حوصله نداریم، بعد از یک فعالیت ذهنی سنگین و ...
بنابراین باید زمانی را برای حفظ انتخاب کرد که هیچ گونه عامل تشویش ذهن و برهم زننده تمرکز حواس وجود نداشته باشد، یا در حداقل باشد. وقتی ما عصبانی هستیم یا مسئله مهمی ذهن ما را به خود مشغول کرده باشد، نمی توانیم تمرکز داشته باشیم و یک کار ذهنی جدی را آغاز کنیم. پس حافظ قرآن باید این مسائل را مورد توجه قرار دهد.
برای بهره وری بیشتر از زمان، علاوه بر رعایت نکات فوق باید نظم در زمان حفظ نیز مراعات شود. بدین صورت که کار حفظ در زمان مشخص و معین از شبانه روز انجام شود. از محاسن این کار نظم دادن به کار حفظ است و تمرکز حواس نیز زیاد می شود. از محاسن دیگر این کار این است که کمتر احساس خستگی به انسان دست می دهد و کسالت و بی میلی که گاهی در برنامه های زمانی نامنظم روی می دهد، به حداقل می رسد.
-->
بهترین ساعت حفظ قرآن
زمان مناسب برای بهره وری بیشتر
برای این کار لازم است ساعتی را که تا حد زیادی مطمئن به عدم تغییر آن هستید، انتخاب کنید و برای آن اندکی مجال در نظر بگیرید؛ مثلا یک ربع تا نیم ساعت امکان جابه جایی برنامه را داشته باشید تا اگر کمی ساعات تغییر کرد به برنامه های دیگرتان خدشه وارد نشود. البته سعی در داشتن ساعت ثابت بسیار مفیدتر خواهد بود.
اوقات مناسب برای حفظ قرآن
می توان گفت این یک موضوع شخصی است و به خود فرد بستگی دارد. اینکه چه وقتی از روز یا شب را بهتر می تواند به کار حفظ بپردازد، بستگی به شرایط و توانمندی های فرد دارد. مثلاً بعضی عادت دارند صبحها حفظ کنند، یا عده ای شب را برای فعالیت های ذهنی ترجیح می دهند. به هر حال بسته به عادت فرد است و باید کشف کند که کدام زمان از شبانه روز آمادگی بیشتری جهت حفظ قرآن دارد. نکته دیگری که می تواند مد نظر قرار بگیرد، این است که بعضی از ساعات شبانه روز برای کارهای ذهنی و به خصوص حفظ قرآن مناسب تر تشخیص داده شده است. از بین نظرات برخی روانشناسان و تجربیات افراد خبره و همچنین از بعضی روایات، چنین بر می آید که اوقاتی در شبانه روز هستند که برای کارهای حفظی مناسب اند. به طور مثال صبح زود برای این کار مناسب تشخیص داده شده است. حال اگر شما بخواهید در چنین زمان هایی حفظ کنید، باید عادت خود را طبق این زمان ها تغییر دهید. به عنوان مثال کسی که همیشه عادت داشته است صبح ها بخوابد و شب ها تا دیر وقت بیدار باشد، نمی تواند اول صبح با روحیه خوبی به حفظ قرآن بپردازد و اگر بخواهد این کار را انجام دهد، باید عادات و ساعت خواب خود را تغییر دهد تا بتواند صبح زود بیدار شود و آمادگی لازم برای حفظ را داشته باشد. با این مقدمه ساعاتی را که برای حفظ قرآن مناسبتر است، برمی شماریم:
1. سحرگاهان: آنچه از روآیات بر می آید یکی از اوقات مناسب برای قرآن خواندن، ثلث آخر شب و هنگام سحر است و بعضی گفته اند این زمان برای حفظ بسیار مناسب است. البته به نظر ما این ساعت برای از رو خواندن قرآن و دوره آیات از روی قرآن، خوب است، مگر اینکه کسی به حفظ در این ساعت کاملاً عادت کرده باشد. در هر صورت خواندن قرآن در چنین ساعاتی ثواب فراوان دارد.
2. ساعات اولیه صبح به خصوص بین الطلوعین (بین اذان صبح تا طلوع آفتاب) زمان مناسبی برای پرداختن به این کار است. اکثر حافظان و صاحب نظران، این ساعت را بهترین وقت برای حفظ قرآن دانسته اند. از روایات متعدد هم، چنین بر می آید که، بین الطلوعین هم بهترین ساعت شبانه روز است و هم برای حفظ قرآن بسیار مناسب است.
3. برای بعضی افراد شب ها برای حفظ بهتر است. کسانی که تصمیم دارند شبها به حفظ قرآن بپردازند، باید به این نکات توجه داشته باشند: اول اینکه در ساعت اولیه شب به حفظ نپردازند و دوم اینکه بین زمان شام خوردن و حفظ کمی فاصله باشد.
لازم به ذکر است که اوقاتی مثل غروب آفتاب، اول شب و سر ظهر برای حفظ قرآن زمان مناسبی نیست.
