نشانه ها و علامات وقف در قرآن کریم
جهت راهنمای قاریان محترم قرآن کریم، توسط علمای قرائت و اهل فن علاماتی در کتب و رسم الخط بکار رفته است که به تعدادی از آنها اشاره می شود.
م : علامت وقف لازم که عدول از آن باعث فساد در معنی آیات است.
ج : علامت وقف جایز و وقف و وصل آن در کلمه هر دو مجاز است.
ط : علامت وقف مطلق و جمله لفظاً و معنااً کامل و ابتدا به کلمه بعد نیکوست.
ز : علامت وقف مجوز است و وقف و وصل هر دو جایز ولی وصل اولی است.
ص : علامت وقف مرخص است و به سبب طول آیه محل وقف ضروری بوده و وصل اولی می باشد.
لا : علامت ممنوع است و توقف در آن موجب وهم و فساد در کلام می گردد.
قلی : علامت وقف اولی است و توقف بر آن کلمه بهتر و نیکوست.
صلی : علامت وصل اولی است و وصل کلمه به لحاظ لفظ و معنا بهتر است.
قف : علامت امر به وقف است و مترادف علامت (ط) است.
ق : علامت قولی بر وقف است و مترادف علامت (ز) است.
س : علامت سکت در کلمه است.
قفه : علامت وقف کردن است و مترادف علامت (س) می باشد لیکن در سکتهای طولانی.
صق : علامت وصل به ماقبل است.
صب : علامت وصل به مابعد است.
جه : علامت وقف مرخص است و مترادف علامت (ص) می باشد.
ک : علامت تساوی در حکم وقف است (کذالک) و حکم وقف آیه قبل را دارد.
قلا : علامت و قولی بر عدم وقف است و مترادف (لا) می باشد.
صل : علامت امر به وصل است و مترادف علامت (لا) می باشد.
ع : علامت وقف و پایان بحث و حکم و موضوع یا حکایتی در قرآن است.
مد : علامت مد متصل و منفصل و کشش حرف است.
نِ : علامت رفع التقاء ساکنین است.
ب م : علامت قلب به میم می باشد.
ً ٍ ٌ : تنوین بسته و علامت اظهار تنوین در نزد سایر حروف است. اگر کمی این تنوین ها از یکدیگر فاصله داشته باشند را تنوین باز می گویند. در این حالت به آنها تنوین های ادغام و اخفاء گفته می شود.
ّ : علامت ادغام و تشدید حرف است.
ف : علامت اخفای حرف است.
ن : علامت اظهار حرف است.
هـ : علامت ۵ آیه به عدد کوفی است.
خب : علامت ۵ آیه به عدد بصری است.
عب : علامت ۱۰ آیه به عدد بصری است.
تب : علامت ۱۰ آیه به عدد کوفی است.
لب : عدد ۱۰ آیه به مخالف عدد بصری است.
مک : علامت آیات مکی است.
مَد : علامت آیات مدنی است.
ع عک : علامت ۵ آیه نزد کوفی است.
ی عک : علامت ۱۰ آیه نزد کوفی است.
عکب : علامت ۱۰ آیه نزد کوفی است.
خمس : علامت ۵ آیه نزد کوفی است.
عشر : علامت ۱۰ آیه نزد کوفی است.
۰ : علامت حروف متروکه که به هنگام وصل است.
و : علامت اشباع حرف است.
عی : علامت اشباع حرف است.
* : علامت جزء ها – حزب ها – ربع حزب – نصف حزب است.
ء : علامت همزه قطع است.
صـ : علامت همزه وصل است.
علائم قف – س – قفه – ق – قلا – صل – صق – صب – جه – ک مربوط به شیخ مصدر نجاری معروف به تاج القراء می باشد.
علائم م – لا – ط – ج – ز – ص مربوط به شیخ ابو جعفر سجاوندی می باشد.
