وقف مقابله یا ازدواج
مقابله در لغت به معنی در مقابل یکدیگر قرار گرفتن و تأهل دو چیز با هم و به عبارتی نوعی مقایسه و معادله بین دو عبارت و شیء از لحاظ کیفی وکمی است و منظور از ازدواج وصل نمودن دو شیء یا کبلام به هم است و در اصطلاح وقف مقایسه و ازدواج عبارت است از این که قاری قرآن زمانی به آیاتی می رسد که از لحاظ لفظ و معنی کامل بوده و محل وقف است ولی به جهت مقایسه و مقابله. دو آیه متضاد را به وصل خوانده و در عبارت دوم وقف می نماید.
ابن الجزری در کتاب النشّر در باب وقف ازدواج می گوید گاه در یک آیه دو کلام به وصل خوانده می شوند که از حیث معنی و لفظ هر دو مستقل و کاملند ولی بین آنها تقایس،تقابل و تعادلی وجود دارد که باعث وصل آنها می شود.
مثال تعادل دو آیه :
وتخرج الحیّ من المیّت و تخرج المیّت من الحیّ …
و بیرون آوری زنده را از مرده و بیرون آوری مرده را از زنده …
نظریه های مختلف در باب وقف ازدواج
استاد خلیل الحصری می گوید وقتی در آیه ای شرایط وقف ازدواج فراهم آید اگر دو عبارت مورد نظر کوتاه باشند وصل آنها اولی و زیبا خواهد بود.
مثال :
لها ما کسبت و علیها ما اکتسبت
برای اوست آنچه کسب نموده و بر اوست آنچه به دست آورده است. (سوره بقره ۲۸۶).
ولی اگر وقف ازدواج در آیه ای فراهم شود که طولانی است وقف بر کلام اول و ابتدا به ما بعد اولی و نیکو خواهد بود.
مثال :
الخبیثات للخبیثین والخبیثون للخبیثات والطیبات لطیبین و الطیبون للطیبات ….
زنان پلید برای مردان پلیدند و مردان پلید برای زنان پلیدند و زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاک ….
(سوره نور /۲۶)
نظر نصر بن محمد و پیروانش :
مختار و شاگردان مکتب وی بر این عقیده اند که بایستی در هر صورت در وقف ازدواج کلام اول به کلام دوم وصل گردد چه در آیات کوتاه و چه در آیات طولانی.
نظر اشمونی :
اشمونی در کتاب منارالهدی می گوید بهتر آن است که آیات مشروط به وقف ازدواج به فصل و قطع دو عبارت و کلام خوانده شوند و نباید آن دو را با هم آمیخت بلکه در انتهای جمله اول وقف ، و از جمله بعد شروع نماید الی آخر.
