وقف و ابتدا (31)
0
تعریف وقف و ابتدا وقف وابتدا فن با ارزشی است که با شناخت آن کیفیت ادای قرائت معلوم می شود.از این جهت که قاری در چه محل هایی باید وقف کندکه معنا تمام باشد و از چه جاهایی باید شروع کند که معنا را مختل نسازد. اهمیت وقف و ابتدا در بیان اهمیت این بحث همین بس است که بگوییم خداوند پیامبر اکرم را مأمور کرده که آیات قرآن کریم را با…
مقدمه وقف و ابتدا وقف و ابتدا از فنون مهم قرائت قرآن است.همان طور که حضرت علی علیه السلام فرمودندآن، یکی از دو رکن ترتیل قرآن می باشد.قاری قرآن با شناخت این فن جای وقف و ابتدا در آیات قرآن را می شناسد و با توقف و ابتدای بجا باعث تقطیع و تغییر معانی قرآن نمی شود.قاری قرآن باید بتواند جمله ها و عبارت ها را از هم بازشناسد تا بر جای…
ملاک و معیار وقف درباره اینکه چه چیزی می تواند به عنوان ملاک یا ملاکهای وقف مطرح باشد به طور کلی سه نظریه به شرح زیر قابل طرح است. ۱ – قطع نفس : عده ای بر این عقیه اند که در هر جای قرآن می توان وقف کرد.بنابراین قاری می تواند با خیال راحت به قرائت بپردازد و هر جا که نفسش قطع شد بدون توجه به این که در رأس آیه…
اقسام وقف مشهورترین تقسیم بندی،تقسیم وقف به اقسام چهارگانه تام (مختار)،کافی (جایز)،حسن (مفهوم)، و قبیح (متروک) است.ظاهرا اولین کسیکه این تقسیم بندی را ارائه داده ابو جعفر احمد بن اسماعیل بن نحاس است که دارای کتابی با نام القطع و الائتناف در وقف و ابتداست.بعدا عثمان بن سعید دانی صاحب کتاب المکتفی نیز از ایشان پیروی کرده است.سپس این نحو تقسیم بندی در میان قراء و علمای علم قرائت رواج پیدا کرد…
مبنای تقسیم وقف به تام،کافی،حسن و قبیح رابطه لفظی و معنوی مبنای اصلی تقسیم بندی مذکور است.لذا شایسته است که قبل از هر چیز مراد از بین دو رابطه را روشن سازیم.مراد از رابطه معنوی بین دو عبارت آن است که دو عبارت از نظر معنا و موضوع به هم وابسته باشند.به طور مثال آیات ۲ و ۵ سوره بقره از نظر معنا با هم ارتباط دارند زیرا همه آنها درباره متقین…
وقف ممنوع تعریف جامع و مانعی از این وقف ارائه نشده است، ولی از مواردی در قرآن که طبق علایم سجاوندی، علامت «لا» قرار داده شده فهمیده می شود که این وقف، اعم از وقف قبیح است؛ چرا که در بسیاری از موارد که وقف حسن است، این علامت نهاده شده است، و حتی در بعضی موارد از وقف کافی نیز، از این علامت استفاده شده است. سیوطی، وقف بر شرط بدون…
مثال هایی از وقف مجوز لوجه «اُولَئِکَ عَلَی هُدیً مِنْ رَبِّهِمْ* وَ اُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» . (بقره(۲) آیه ۵). «خَتَمَ اللهُ عَلَی قُلُوبِهِمْ وَ عَلَی سَمْعِهِمْ* وَ عَلَی اَبْصَارِهِمْ غِشَاوَهٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ» . (همان، آیه ۷). «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضُ فَزَادَهُمُ اللهُ مَرَضاً* وَ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِیمٌ» . (همان، آیه ۱۰). «یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ* وَ لاَ یُحیِطُونَ بِشَئٍْ مِنْ عِلْمِهِ» . (همان، آیه ۲۵۵). «لاَ اِکْرَاهَ فِی…
وقف مطلق و آن در جایی است که دو عبارت به گونه ای باشد که در آن، هم وقف بر عبارت اول و هم ابتدا به عبارت دوم، بسیار نیکو و پسندیده باشد، و در عین حال وصل آن نیز با مانعی مواجه نباشد. وقف مطلق، تمام موارد وقف تام را به جز آن دسته که لازمند، در بر می گیرد. پس اگر وقف های تام را به دو دسته تقسیم کنیم:…
مصادیق وقف لازم از وقف تام آنچه در پی می آید برخی از مواردی هستند که وقف بر آنها لازم است و هم تام. «وَ لاَ یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ* اِنَّ الْعِزَّه للهِ جَمِیعاً». (یونس (۱۰) آیه ۶۵). «فَلاَ یَحْزُنْکَ قَوْلَهُمْ* اِنَّا نَعْلَمُ مَا یَسِرُّونَ وَ مَا یُعْلِنُونَ». (یس (۳۶) آیه ۷۶). در این دو مورد، وصل این توهم را ایجاد می کند که جمله بعد از «قَوْلَهُمْ»، گفتار کفار است، در حالی که…
موارد وقف حسن و قبیح ابن انباری در کتاب الایضاح، بابی را تحت عنوان «بابُ ذِکْرِ مَا لاَ یَتِمُّ الْوَقْفُ عَلَیْهِ» آورده است. ایشان در این باب بیش از سی مورد بر شمرده است که وقف بر آن ها تام نیست. از آن جا که ابن انباری وقوف را به تام، حسن و قبیح تقسیم کرده است، بنابراین، مواردی که از نظر او تام نیستند، یا حسن هستند و یا قبیح، اما…
تعریف وقف، قطع و سکت دیگری اصطلاح «وقف» در مقـابل «ابتـدا» قـرار دارد، ولی از آن جـا کـه ایــن واژه در مقـابل «قطـع» و «سکت» نیز بـه کار می رود، لازم است فرق آن ها را بیان کنیم. در بین متقدمان، غالباً کلمات قطع و سکت نیز به معنای وقفْ استعمال شده است؛ به طور مثال، از شعبی خبر صحیحی نقل شده است که: « اِذَا قَرَأْتَ: «کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ» فَلا…
تعریف وقف و ابتدا وقف و ابتدا، فن با ارزشی است که با شناخت آن، کیفیت ادای قرائت معلوم می شود، از این جهت که قاری در چه محل هایی باید وقف کند که معنا تمـام باشد، و از چـه جـاهایی باید شروع کند که معنا را مختل نسازد. اهمیت وقف و ابتدا در بیان اهمیت این بحث، بس است که بگوییم: خداوند، پیامبر اکرم(ص) را مأمور کرده که آیات قرآن کریم…
نشانه ها و علامات وقف در قرآن کریم جهت راهنمای قاریان محترم قرآن کریم، توسط علمای قرائت و اهل فن علاماتی در کتب و رسم الخط بکار رفته است که به تعدادی از آنها اشاره می شود. م : علامت وقف لازم که عدول از آن باعث فساد در معنی آیات است. ج : علامت وقف جایز و وقف و وصل آن در کلمه هر دو مجاز است. ط : علامت وقف…
وقف مقابله یا ازدواج مقابله در لغت به معنی در مقابل یکدیگر قرار گرفتن و تأهل دو چیز با هم و به عبارتی نوعی مقایسه و معادله بین دو عبارت و شیء از لحاظ کیفی وکمی است و منظور از ازدواج وصل نمودن دو شیء یا کبلام به هم است و در اصطلاح وقف مقایسه و ازدواج عبارت است از این که قاری قرآن زمانی به آیاتی می رسد که از لحاظ…
وقف کُفران در قران کریم به قول مشهور نوزده موضع وجود دارد که صورت وقف عمدی و با اختیار روی این مواضع موجب تکفیر و معصیت خواهد بود.این وقف تفاوتی کوچکی با وقف قبیح دارد. (توجه کنید) مواقف نوزده گانه کفران به این شرح می باشد. ۱ سوره بقره آیه ۱۰ وقف بر کلمه مرض و ابتدا به کلمه فزاد ۲ سور ه بقره آیه ۲۶ وقف بر کلمه لا یستحیی و…
وقف معانقه یا مراقبه وقف معانقه یا مراقبه یعنی در آیه ای دو نزدیک هم باشند.با شرایط وقفی یکسان که در صورت وقف بر یکی بر دیگری نمی توان وقف نمود. * معانقه یعنی دست به گردن هم شدن و مراقبه یعنی نگهداری و محافظت.ابوالفضل عبدالرحمن بن احمد عجلی این علامت را وضع نموده که نشانه آن سه نقطه در کنار هم می باشد.او آن را از نقطه های نون و قاف…
وقف تام وقف تام یعنی یعنی وقف بر روی کلمه ای که به لحاظ معنی و لفظ ارتباطی به کلمه ما بعد خود نداشته باشد و غالباً نوعی استدلال و نتیجه به همراه دارد.این نوع وقف بیشتر در آخر آیات و پایان داستانها و موضوعات در قرآن مطرح می باشد و علاوت آن حرف ( ط ) است. در قرآن کریم تنها چهار آیه وجود دارد که ظاهراً ارتباط لفظی و معنوی…
وقف حسن وقف حسن یعنی وقف بر روی کلمه ای که با کلمات با بعد و ما قبلش ارتباط معنوی داشته باشد ولی ارتباط لفظی ( نحوی ) ترجیحاً ندارد.یعنی وقف به وجه اقوی ( اولی ) و وصل به وجه ضعیف ( اولی ) می باشد. علامت وقف حسن به وجه قوی ( قلی ) و به وجه ضعیف در وصل ( صلی ) می باشد. مثال : اوکصیبٍ من السماء…
وقف کافی وقف کافی یعنی وقف بر روی کلمه ای که ارتباط معنوی به کلمات قبل و بعد خود داشته ولی ارتباط لفظی به کلمات ما قبل ندارد.ای ننوع وقف در وسط و اخر آیات می تواند مطرح گردد.علامت وقف کافی ( قلی ) می باشد و نشان دهنده اولی بودن وقف بر وصل است. مثال : انّ الذین ینادونک من وراء الحجرات اکثرهم لا یعقلون * ولو انهم صبروا حتی تخرج…
وقف لازم وقف لازم یعنی قاری ملزم به ایستادن در آخر کلمه ای است که علامت وقف لازم را دارد و در صورتی که این کلمه به عبارت ما بعد خود وصل شود معنایی به جز معنای مقصوده حاصل شده و چه بسا باعث کفر و فساد در معنا می شود.این نوع وقف اشکال شرعی دارد.علامت وقف لازم را یا میم کوتاه وضع کرده اند.البته در قرآنهای عثمان طه اشکالاتی به این…
